Mısır’ın batı çölünde, Kahire’ye yaklaşık 130 kilometre uzaklıkta yer alan el-Feyyum bölgesindeki Vadi el-Hıtan (Balina Vadisi), hem coğrafi yapısıyla hem de milyonlarca yıl öncesine ait fosil kalıntılarıyla dünya çapında dikkat çeken nadir doğal alanlardan biri olarak öne çıkıyor. 1900’lü yılların başında yabancı araştırmacılar tarafından keşfedilen bölge, yüzeyde açıkça görülebilen ve olağanüstü biçimde korunmuş deniz memelisi fosilleri sayesinde 2005 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edildi.
Çölün dalgalı tepeleri, rüzgarın şekillendirdiği kaya formasyonları ve geniş ufuk çizgisi eşliğinde, ziyaretçilerine hem doğal hem de bilimsel bir keşif ortamı sunuyor. Gündüz saatlerinde açık hava müzesi atmosferi yaratan vadi, geceleri ise ışık kirliliğinden uzak yapısı sayesinde gökyüzü gözlemi ve kamp aktiviteleri için dünyanın en elverişli noktalarından biri olarak gösteriliyor.
Çölde Deniz Canlıları: Fosillerin Tanıklığı
Vadi el-Hıtan’da şimdiye kadar 400’den fazla balina ve çeşitli deniz canlısına ait iskelet kalıntısı ortaya çıkarıldı. Uzmanlara göre, bu fosiller yaklaşık 37 ila 40 milyon yıl öncesine tarihleniyor ve balinaların karasal yaşamdan su ekosistemine geçiş sürecine dair somut kanıtlar sunuyor. Bölge üzerinde uzun yıllardır çalışmalar yürüten doğal miras uzmanı Muhammed Samih, alanın bilim dünyası açısından benzersiz bir yere sahip olduğunu belirterek, burada bulunan kalıntıların evrimsel dönüşüm sürecinin en anlaşılır örneklerini barındırdığını ifade ediyor.
Samih’e göre, bu vadide sergilenen fosiller yalnızca anatomik bilgiler sunmakla kalmıyor, aynı zamanda dönemin iklim koşulları ve çevresel değişimleri konusunda da araştırmacılara geniş bir veri alanı sağlıyor.
Astronomi, Açık Hava Müzesi ve Turizm Potansiyeli
Bölgenin geçmişte sığ bir deniz olduğu, zamanla suyun çekilerek bugünkü çöl görünümüne dönüştüğü belirtiliyor. Bu jeolojik süreç, geniş çöl tabanını ve erozyonla şekillenen sarı tonlu tepeleri ortaya çıkardı. Gündüzleri fosil alanları ve müze ziyaretleriyle bilimsel araştırma ve turizm açısından yoğunluk yaşanırken, gece olduğunda Balina Vadisi farklı bir kimliğe bürünüyor. Bölgedeki minimal ışık etkisi, yıldızların çıplak gözle belirgin biçimde görülebilmesine olanak tanıyor. Bu durum, astronomi meraklıları, kampçılar ve doğa gözlemcileri için alanı cazip hale getiriyor.
Vadide 2016 yılında açılan “Fosiller ve İklim Değişikliği Müzesi”, iklim değişikliği ve evrimsel gelişim süreçlerini birlikte ele alan sergileme konseptiyle dünyada tek örnek olarak kayıtlara geçmiş durumda. Müze ve açık fosil alanları birlikte değerlendirildiğinde, Vadi el-Hıtan’ın hem bilimsel çalışmalar hem de kültürel keşif açısından tekrar ziyaret edilebilir nitelikte, benzersiz bir doğal miras alanı olduğu belirtiliyor.
