Türkiye’de artan harcama baskısı, milyonlarca vatandaşı kredi kartlarını daha yoğun kullanmaya mecbur bıraktı. Ancak finans çevreleri, özellikle son aylarda yaygınlaşan bir ödeme alışkanlığının sessiz bir risk oluşturduğunu belirtiyor: Asgari ödeme ile ayı kapatma yöntemi. İlk bakışta nefes aldıran bir seçenek gibi görünen bu uygulama, uzmanlara göre kart sahiplerini giderek ağırlaşan bir borç döngüsünün içine çekiyor. Üstelik bu döngü, fark edilmediğinde birkaç ay içinde kontrol edilemez bir noktaya taşınabiliyor.
Bankacılık uzmanları, Türkiye’de kredi kartı kullanım oranlarının rekor seviyeye çıktığı bir dönemde “asgari ödeme tuzağı”nın kapı kapı gezdiğini ve milyonlarca kişinin risk altında olduğunu vurguluyor. Asgari ödeme yapıldığında kartın açık kalması birçok kullanıcıya güven veriyor; oysa geride kalan anapara hareketsiz biçimde büyümeye devam ediyor.
Faiz oranlarının aylık olarak işletilmesi, özellikle ekonomik dalgalanmaların yaşandığı dönemlerde borcun katlanmasına yol açıyor. Uzmanlar, “Bir kart sahibi borcunun yalnızca minimum kısmını ödediğinde, kalan bakiye üzerindeki faiz her ay artarak birikiyor. Kısa sürede iki katına çıkan borçlar görüyoruz” diyerek mevcut tabloya dikkat çekiyor. 2025 uygulamalarına göre asgari ödeme oranları kart limitine göre belirleniyor; düşük limitli kartlarda yüzde 20, yüksek limitlilerde ise yüzde 40. Bu oranlar, borcun küçülmesinden çok ertelenmesine neden oluyor.
Yükselen Borç Riski
Asgari ödeme, her ne kadar kartı yasal olarak kullanılabilir hale getirse de anapara ödenmediği için borcun küçülmesini sağlamıyor. Uzmanlara göre riskin temel nedeni de tam olarak bu noktada başlıyor. Minimum ödeme yapılmasına rağmen faiz işlemeye devam ettiği için borç uzun vadede büyüyor. Ekonomik dalgalanmaların yoğun olduğu dönemlerde bu birikim çok daha hızlı gerçekleşiyor.
Kart borcunun yalnızca bir kısmının ödenmesi durumunda kalan tutarın tamamına akdi faiz uygulanıyor. Bu faiz, özellikle borç bakiyesi yüksek olan kart sahipleri için kısa sürede ağır bir yük haline geliyor. Örneğin 15.000 TL borcu olan bir kullanıcının yalnızca 3.000 TL asgari tutar ödemesi halinde geriye kalan 12.000 TL üzerinden faiz işliyor. Aylık yüzde 3,8 seviyesindeki faiz ile bu tutar her ay büyümeye devam ediyor. Uzmanlar, bu sistemin “ödeme yapmadan borcu taşıma” alışkanlığını güçlendirdiğini, bunun da zamanla bütçeleri çökerten bir mekanizmaya dönüştüğünü aktarıyor.
Hesaplama Yöntemi
Türkiye’de kredi kartı asgari ödeme tutarı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun belirlediği oranlara göre hesaplanıyor. Borcun tamamı üzerinden yapılan bu hesaplamada kart limitinin yüksekliği kritik önem taşıyor. Limit 50.000 TL’nin altındaysa asgari ödeme oranı dönem borcunun yüzde 20’si; üstündeyse yüzde 40’ı olarak kabul ediliyor.
Borcun tamamı üzerinden yapılan bu hesaplama, kullanıcıya bir kolaylık gibi görünse de geriye kalan bakiyenin hızlı bir şekilde kabarmasına neden oluyor. Uzmanlara göre ileri vadede sorun oluşturan nokta, kullanıcıların asgari ödeme ile kartlarını aktif tutabileceğini düşünerek borcun tamamını ihmal etmesi. Bu davranış, kredi notu görünürde olumsuz etkilenmese bile uzun vadede finansal güvenliği bozabiliyor.
Asgari Ödeme Yapmazsan Ne Olur?
Asgari ödeme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi, borcun bir sonraki aya yalnızca devretmesi anlamına gelmiyor. Öncelikle gecikme faizi devreye giriyor. Temerrüt faizi olarak adlandırılan bu ek yük, akdi faizden de yüksek. Birkaç dönem üst üste ödeme yapılmaması halinde bankalar kartı kullanıma kapatabiliyor ve yasal takip süreci başlayabiliyor. Bu süreçte icra işlemlerine kadar uzanan bir dizi yaptırım uygulanabiliyor. Ayrıca ödeme aksadıkça kredi notu da hızla düşüyor.
Kredi kayıt büroları tarafından izlenen ödeme düzeni bozulduğunda, kullanıcılar yalnızca mevcut kartlarıyla değil, ilerleyen dönemlerde tüm bankacılık ürünlerine erişimde zorluk yaşayabiliyor. Bu nedenle uzmanlar, asgari ödeme tutarının zamanında ödenmesini “kritik bir eşik” olarak tanımlıyor.
Finansal Etki
Asgari ödeme düzenli yapıldığında kredi notu anında düşmeyebilir. Bankalar bu ödemeleri, finansal disiplinin minimum düzeyde sürdüğüne dair bir işaret olarak değerlendirir. Ancak sürekli minimum ödeme yapmak kredi notunun yükselmesini engelliyor. Uzmanlara göre kredi kartı borcunun sürekli devretmesi, görünmez bir baskı oluşturarak uzun vadede kullanıcıların bankacılık sistemindeki güvenilirliğini zedeliyor.
Asgari ödeme alışkanlığının bir borç yönetimi stratejisi değil, yalnızca geçici bir nefes olduğunu vurgulayan finans çevreleri, kart sahiplerinin ödeme planlarını gözden geçirmeleri gerektiğini belirtiyor. Ekonomik hareketliliğin arttığı bir dönemde, kredi kartı borçlarının uzun süre taşınması ise finansal kırılganlığı büyüten en kritik etkenlerden biri olarak öne çıkıyor.
